Waarom is deze site in het Engels? Omdat Engels de voertaal van roller derby is.
Hieronder wat Engelse termen die op deze site worden gebruikt met hun Nederlandse vertalingen, zodat u ook met weinig kennis van het Engels kunt begrijpen wat er aan de hand is.
Dit is een website over rollerderbyevenementen in Nederland of in de buurt van Nederland. Als ik zeg ‘in de buurt van Nederland’ bedoel ik op rijafstand, laten we zeggen: hooguit 50 kilometer.
Deze site is er om mensen die geïnteresseerd zijn in de sport rollerderby te laten weten waar en wanneer ze wedstrijden kunnen bijwonen. Bent u nog niet bekend met rollerderby? Ik leg de sport verderop kort uit.
De homepage (voorpagina) bevat de evenementenkalender. Deze pagina bereikt u door bovenin op de naam van de site te klikken, Dutch Roller Derby Events.
Bovenaan de kalender staan twee ‘tabs’ (in het Nederlands: ruiters – zien er momenteel uit als snelkoppelingen) met de namen ‘upcoming’ en ‘past’. Probeer ze uit en u ziet vanzelf dat ‘upcoming’ ‘aanstaande’ (evenementen) betekent en ‘past’ ‘afgelopen’.
De kalender bevat, als het rollerderbyseizoen aan de gang is, ingangen, waarbij elke ingang voor een evenement staat.
Een ingang begint met een datum.
Engelse maandnamen lijken sterk op Nederlandse maandnamen, daarom vertaal ik deze hier verder niet.
Dan volgen, onder de datum, het tijdstip, de locatie en de categorie van het evenement.
Vertalingen (maar niet verklaringen, die volgen later) van de categorienamen:
Bootcamp: bootcamp (hier is geen Nederlands woord voor).
Game: wedstrijd.
Other: overige.
Sur5al: Sur5al (hier is geen Nederlands woord voor).
Tournament: toernooi.
X-header: meerdere wedstrijden achter elkaar.
De omschrijvingen zijn in het Engels en het voert te ver om alle termen daaruit te vertalen, maar de enkele link in die tekst leidt meestal naar de pagina voor het betreffende evenement op Facebook. Teams beschrijven hun evenement vaak in het Engels, maar zijn niet te beroerd om deze beschrijving naar het Nederlands te vertalen. Vergeet niet om op Facebook onder de beschrijving op See More (letterlijk ‘Zie Meer’) te klikken, dat is vaak de link waar de Nederlandse beschrijving zich achter verbergt.
Wat is rollerderby?
Rollerderby is een contactsport voor vrouwen die op rolschaatsen wordt gespeeld. Het doel is tegenstanders te passeren en te voorkomen dat tegenstanders jou passeren.
Twee teams van vijf vrouwen staan op een ovalen baan. Van elk team mag er maar een punten scoren: de jammer. Haar herken je aan het feit dat ze bij de start achter alle andere speelsters begint en dat ze een grote ster op haar helm heeft. De overige vier spelers zijn blockers.
Als het startfluitje klinkt, probeert de jammer haar tegenstanders voorbij te steken. Lukt haar dat, dan rolschaatst ze een rondje tegen de klok in om weer achter de blockers uit de komen. De blockers mogen zelf ook in die richting schaatsen, zodat de jammer extra moeite moet doen hen in te halen.
Om te voorkomen dat de jammer van de tegenstander hen inhaalt, mogen blockers in de weg gaan schaatsen (positioneel blocken) of een zogeheten bodycheck uitdelen. Ik ken voor die tweede techniek geen goed Nederlands woord, maar als ik zeg dat het meestal met ‘beuken’ wordt vertaald, dan snapt u wel wat er wordt bedoeld. De schouders, heupen en achterwerk mogen hierbij exclusief als ‘wapen’ worden gebruikt.
De blockers en jammers van beide teams staan tegelijkertijd op de baan. Blockers van beide teams moeten in elkaars buurt blijven in een groep die pack heet; doen ze dat niet, dan ontstaat er een no-pack-situatie die zo snel mogelijk moet worden opgeheven (door weer bij elkaar te gaan schaatsen).
De jammers schaatsen hun rondjes en proberen zo vaak mogelijk het pack te passeren en daardoor punten te scoren. Ze hebben daarvoor twee minuten. Zo’n periode van twee minuten heet een jam. De jammer die voor het eerst het pack passeert zonder daarbij overtredingen te maken, de zogeheten lead jammer, mag de jam echter voortijdig beëindigen. Dit geeft ze aan door haar handen boven haar heupen te zwaaien. Aangezien beide jammers in een jam punten kunnen scoren, levert het voortijdig kunnen beëindigen van een jam een tactisch voordeel op. De lead jammer kan hiermee zorgen dat zij wel en de tegenstander geen punten scoort.
Als de jam is afgelopen, begint na 30 seconden de volgende jam.
Klinkt ingewikkeld? Kom eens kijken! Er zitten altijd wel spelers in het publiek die bereid zijn verdere uitleg te geven.
Een wedstrijd heet een bout als het om een officiële wedstrijd gaat en een scrimmage als het om een oefenwedstrijd gaat (de laatste worden ook wel exhibition game genoemd als hij meetelt voor het c.v. van de scheidsrechters). Beide kunnen publiek toegankelijk of juist gesloten zijn. De eindstanden van bouts worden gebruikt in een totaalstand (ranking) om te berekenen waar de teams zich ten opzichte van elkaar bevinden.
Scrimmages worden vaak met dezelfde intensiteit gespeeld als bouts. Soms willen teams niet dat de eindstand van een wedstrijd wordt gebruikt in de ranking, en noemen hem daarom een scrimmage.
De laatste jaren is de algemene naam game voor ‘wedstrijd’ sterk in zwang gekomen, omdat de officiële regels vanaf 2014 die term zijn gaan gebruiken in plaats van ’bout’.
Een game heeft twee helften die elk 30 minuten duren en een pauze van 15 minuten. Vaak duurt een game echter een stuk langer, omdat zowel teams als scheidsrechters (officials) het recht hebben een pauze (time-out) aan te vragen, bijvoorbeeld om even alle neuzen weer dezelfde kant op te krijgen of om een vermeende verkeerde beslissing aan te vechten.
Een team bestaat uit 12 spelers die elke jam gewisseld mogen worden (maar niet tijdens de jam).
Rollerderbyverenigingen worden leagues genoemd. Dat is het Engelse woord voor ‘bond’ en dat gebruik stamt nog uit de tijd dat er heel weinig leagues waren die ook nog eens ver van elkaar verwijderd waren. Binnen zo’n bond werden er exclusief wedstrijden gehouden tussen de eigen teams.
Nadat er zo veel leagues waren bijgekomen dat deze uitwedstrijden bij elkaar konden spelen, vormden de leagues zogeheten travel teams (‘reisteams’), die samengesteld waren uit een doorsnede van de home teams (‘thuisteams’). Het A-team was het beste travel team van een league, gevolgd door het B-team enzovoort.
In Nederland komen home teams nauwelijks voor. Alleen de Rockcity Rollers (Eindhoven) spelen wel eens Team Paars tegen Team Groen (hun clubkleuren).
Rollerderby wordt ook door mannen gespeeld. Het heet dan male roller derby, oftewel ‘roller derby voor mannen’. In Nederland is deze ontwikkeling nog zo kleinschalig, dat de mannen vaak in elkaars teams spelen, omdat ze anders niet genoeg spelers bij elkaar krijgen voor een game. Maar het is in opkomst!
Wedstrijden die gespeeld worden door gelegenheidsteams van speelsters van verschillende teams of leagues worden mixed scrimmages genoemd (een dergelijke wedstrijd is zelden een bout) en wedstrijden die worden gespeeld door teams van zowel mannen als vrouwen worden co-ed scrimmages genoemd. De co-ed scrimmages in Nederland zijn tot nu toe altijd mixed co-ed scrimmages (en u mag zelf raden wat dat betekent), omdat er geen co-ed teams zijn in dit land.
Een double header is een dubbele game. Vaak organiseren leagues die over meerdere travel teams beschikken, meerdere games op een dag, omdat het organiseren van een enkele game enorm veel werk is. Het toevoegen van een tweede game op dezelfde dag kost daarentegen niet veel meer werk. De baan ligt er dan immers al (deze moet voor elke bout day – ‘wedstrijddag’ – opnieuw worden opgebouwd), er zijn al voldoende officials, en de speelsters van de eerste game kunnen meehelpen met allerlei activiteiten zoals het beheren van de kassa en het verkopen van T-shirts tijdens de tweede game.
Een triple header (drie wedstrijden op een dag) is in Nederland ook wel eens voorgekomen. Roller Derby Rotterdam beschikt over drie teams, twee dames- en een herenteam, en die speelden allemaal op dezelfde dag.
Sur5al is een wedstrijdvorm die pas sinds 2015 in Nederland wordt gespeeld en die een kruising is tussen een normale wedstrijd en een toernooi. Maximaal vijftien minimale teams (vijf spelers die dus allemaal tegelijk op de baan staan) spelen een jam van precies twee minuten tegen elke andere tegenstander.